Ongerept Denemarken: de nationale parken

Het landschap van Denemarken wordt vaak beschouwd als vlak en plat, maar niets is minder waar. Het land telt officieel vier nationale parken en binnenkort vervolledigt een vijfde deze lijst. Met een mozaïek aan gevarieerde landschappen, een rijke dierenwereld, uitdagende outdoor mogelijkheden en historisch waardevolle plaatsen kan het ieder hart bekoren. Trek die wandelschoenen aan en ga op pad door enkele pure en wilde Deense natuurgebieden. Wedden dat je ervan versteld zal staan?

Thy Nationaal Park

Thy, het oudste nationaal park van Denemarken, beslaat een gebied van 244 km². De 12 km lange gordel langs de westkust van Jutland reikt van Agger Tange in het zuiden tot Hanstholm in het noorden. Je wordt er omringd door uitgestrekte duinen en pijnbomen, gevormd door de ruwe westenwind. Kleine vissersdorpen en de 50 km idyllische kuststrook met vaak geïsoleerde zandstranden dragen bij tot een unieke sfeer. Door de blootstelling aan de natuurelementen is het leven aan de westkust vrij hard. Verlaten landbouwgronden veranderden geleidelijk aan in duinheuvels en plantages. Weg van de snerpende wind vind je de stilte en warmte van het bos.

In het wildpark Hanstholm broeden meer dan 30 verschillende vogelsoorten en de otter heeft zijn toevluchtsoord gevonden in de meren. Agger Tange geldt als een van de belangrijkste rustgebieden van Noord-Europa voor ontelbaar veel watervogels. Grote kuddes edel- en damherten brullen en reeën dartelen over stekelige duinen en moerassen.

Tegelijkertijd vormt het nationaal park een belangrijk hoofdstuk uit de Deense geschiedenis. Talrijke Duitse bunkers langs de kust herinneren aan een tijd waarin Denemarken in de frontlinie stond van een verwachte aanval van de geallieerden tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Het landschap varieert van de kust van het Kattegat in het oosten tot de dichte bossen in het westen, van de kronkelende inhammen in het zuiden over zachte morene heuvels en heidevelden tot de uitgestrekte graslanden in het noorden.

Tachtig procent van de regio is privé-eigendom maar er is voldoende ruimte om de tijd te nemen en deze natuurpracht waar te nemen met al je zintuigen.

Het nationaal park omvat ook de gezellige havenstad Ebeltoft, verschillende charmante dorpjes en de middeleeuwse kasteelruïnes van Kalø die de bewogen geschiedenis vertellen. Er heersen perfecte condities voor kite- en windsurfen en paragliden. Andere populaire outdoor activiteiten zijn onder meer mountainbiken, paardrijden, kajakken, vissen, zwemmen en snorkelen. De trail Mols Bjergestien verbindt met z’n 60 km de kasteelruïnes van Kalø met Ebeltoft. Kortere wandellussen zijn eveneens mogelijk.

In 2010 werd het Wadden Nationaal Park ingelijfd als grootste park van Denemarken met een duizelingwekkende oppervlakte van 146 600 hectare, waarvan slechts 300 km² landoppervlakte. Het natuurgebied is een onderdeel van de Duitse en Nederlandse Waddenzee en staat op de lijst van Particular Sensitive Sea Areas (PSSA), samen met het Great Barrief Reef in Australië en de Galapagoseilanden voor de kust van Ecuador. Het nationaal park heeft een karakteristiek open strand- en duinlandschap met estuaria, moerassen, heidevelden en meer dan 30 eilanden. De bewoonde waddeneilanden Rømø, Mandø en Fanø blinken langs de kust en zijn de ideale plaatsen om excursies te ondernemen.

Daarom is het gebied ook van levensbelang voor de 10 tot 12 miljoen vogels die in het voor- en najaar trekken naar hun broed- of overwinteringsplaats. De Waddenzee en de omliggende moerassen dienen als gigantische voorraadkamer waar de trekvogels hun reserves aanvullen voor hun verdere tocht.

Tijdens die periode kan je getuige zijn van een fascinerend natuurspektakel ‘Black sun’. Duizenden spreeuwen verzamelen zich in kuddes boven het moeras. Een poëtische vertoning in de schemering.

De Waddenzee telt overigens de grootste populatie van de gewone zeehond in Denemarken. Het is het enige zeezoogdier dat in de Waddenzee broedt. De zeehonden gebruiken de droge oevers om te rusten of te broeden.

In het Waddenzeegebied zijn het hele jaar door spannende natuuravonturen te beleven. Zo kan je in de periode van april tot oktober op zeehondensafari trekken. Van oktober tot april jaag je dan weer op oesters. Het infocentrum, Vadehavscentret, geeft je een duidelijke introductie tot dit bijzondere gebied.

Het vierde nationaal park van Denemarken, Skjoldungernes Nationaal Park, werd ingehuldigd in 2015 en strekt zich uit over een oppervlakte van ca. 170 km². Het is daarnaast ook het eerste nationaal park van Sjӕlland, gelegen in de regio’s Lejre, Roskilde en Frederikssund. De bescherming, het behoud en de duurzame ontwikkeling van de rijke fauna, flora en cultureel erfgoed was het motief om het gebied tot een nationaal park uit te roepen.

Grenzend aan de wondermooie Roskilde fjord met z’n eilandjes en weelderige vogelleven vormt het landschap een puzzel van loofbossen, meren, veenmossen, moerassen, weiden en glooiende landbouwgrond. Door de aanwezigheid van belangrijke broed- en rustplaatsen voor watervogels, is het een must see voor vogelliefhebbers. Deze natuurlijke voorraadkamer, met een overvloed aan vis en watervogels, trekt ook een populatie van Denemarkens grootste roofvogel aan. De zeearend broedt en jaagt hier naar hartenlust.

Op zoek naar sporen van vroegere bewoners? Bezoek de middeleeuwse stad Roskilde met z’n imposante kathedraal. Of ga op zoek naar vondsten uit het Stenen Tijdperk, de IJzertijd of de Vikingperiode. Zo vind je er beschermde monumenten, begraafplaatsen, grafheuvels, schepen, watermolens, resten van wapens en andere overblijfselen van vervlogen culturen.

Kongernes Nordsjælland Nationaal Park

Sjӕlland heeft er binnenkort een tweede nationaal park bij en meteen ook het vijfde van Denemarken: Kongernes Nordsjӕlland Nationaal Park. In 2019 werd een lokaal comité samengesteld om de procedure in gang te zetten om het natuurgebied officieel te erkennen. Het zal met z’n 263 km² het op één na grootste nationaal park van Denemarken worden. Een van de grootste bossen van het land, Gribskov, en de twee grootste meren, Arresø en Esrum Sø, maken deel uit van het park. Gribskov is de thuishaven van de grootste populatie wilde damherten van Denemarken.